Portfolio ucznia

Czym jest i dlaczego warto zrobić portfolio ucznia?

Czym jest portfolio? Są to celowo zebrane prace ucznia dokumentujące jego wysiłki, postępy i osiągnięcia ukierunkowane na wybór kariery zawodowej. Czasem jest utożsamiane z teczką, segregatorem, w którym gromadzić można rozmaite dokumenty, prace, materiały. Nie jest to jednak właściwy sposób myślenia o portfolio, jeśli wziąć pod uwagę cel jego przygotowywania z perspektywy doradztwa zawodowego.

Myśląc o projektowaniu kariery, o wyborach edukacyjnych i zawodowych ucznia, portfolio warto postrzegać jako narzędzie, które może być źródłem informacji przydatnych dla ucznia podczas podejmowania decyzji edukacyjno-zawodowych. Oczywiście w późniejszych etapach projektowania kariery cel przygotowywania portfolio może się zmieniać.

Co ma zawierać i jak ma wyglądać portfolio zawodowe ucznia?

Portfolio jako okno wystawowe to zaproszenie do myślenia o portfolio jako prezentacji, refleksji nad autoprezentacją. Jest to możliwość zaprezentowania swojego potencjału, osiągnięć, doświadczeń. Portfolio z perspektywy metodyki pracy doradcy zawodowego to metoda pozwalająca uczniowi szkoły podstawowej na dokumentowanie własnej pracy, której celem jest dokonanie wyboru edukacyjno-zawodowego.

Portfolio może zawierać:

  • dokumenty (świadectwa, dyplomy, poświadczenia udziału, certyfikaty, zaświadczenia, prace, zdjęcia, filmiki, screen stron),

  • materiały wypracowane przez ucznia (w szkole, w domu) podczas różnych zajęć.

Nie ma jednego i uniwersalnego wzoru portfolio. Kształt i zawartość zależą od celu, w jakim jest ono tworzone. Także forma może być różna (teczka, segregator, portfolio online, portfolio fotograficzne w formie papierowej lub cyfrowej).

Myśląc o uczniu szkoły podstawowej, można zaproponować przygotowanie teczki, która będzie spersonalizowana i odpowiednio oznaczona, opisana przez ucznia.

Przykład struktury i formy portfolio ucznia szkoły podstawowej

Nie ma jednego, uniwersalnego zestawu wskazówek, które mówią, jak stworzyć i jak powinno wyglądać portfolio zawodowe. Celem pracy ucznia jest pokazanie siebie z jak najlepszej strony, jednak cel ten można osiągnąć na różne sposoby. Poniżej zamieszczam przykładową strukturę, jednak zwracam uwagę, że portfolio może przybierać różne formy. Uczniowie mogą zamieścić w nim krótki opis siebie, swoje najlepsze prace, informacje o tym, czym lubią się zajmować. 

I. Moje zasoby:

  1. zainteresowania (np. kwestionariusze, testy, opisy, karty pracy, wykonane ćwiczenia),

  2. umiejętności (np. kwestionariusze, karty pracy, opisy, wykonane ćwiczenia),

  3. uzdolnienia (np. testy, kwestionariusze, karty pracy, opisy, wykonane ćwiczenia),

  4. wartości (karty pracy, opisy, wykonane ćwiczenia, refleksje),

  5. moje mocne i słabe strony (np. karty pracy, ćwiczenia, autorefleksja),

  6. stan zdrowia (np. zgromadzone informacje, autorefleksja, opisy przeciwwskazań do wyboru wybranych zawodów).

II. Informacje o zawodach (np. ankiety o zawodach, opisy wybranych zawodów, linki do stron internetowych z zasobami informacji o zawodach, informacje o sytuacji wybranych zawodów na rynku pracy, ćwiczenia/zadania, karty pracy).

III. Informacje o szkołach (dane teleadresowe, oferty edukacyjno-zawodowe wybranych szkół, linki do stron internetowych szkół ponadpodstawowych, informacje o miejscach praktyk, zajęciach dodatkowych, kryteria rekrutacyjne, atuty wybranych szkół, karty pracy, ćwiczenia/zadania, własne refleksje).

IV. Informacje o rynku pracy (sytuacja na rynku pracy – statystyki, zapotrzebowanie na określone zawody, lokalni pracodawcy, oczekiwania pracodawców, karty pracy, ćwiczenia/zadania).

V. Planuję… (karty pracy: planowanie, cele, ich formułowanie, indywidualny plan działania, podejmowanie decyzji, bilans zasobów, ćwiczenie/zadania, autorefleksja, informacje o instytucjach pomagających w zakresie doradztwa zawodowego).

VI. Moje dokumenty (świadectwa, dyplomy, poświadczenia udziału, certyfikaty, zaświadczenia, prace, zdjęcia, filmiki, screen strony internetowej szkoły dotyczący np. osiągnięć ucznia, prezentacje zasobów własnych, informacje o wolontariacie, przynależności np. do kół, stowarzyszeń, informacje na temat zrealizowanych projektów)

VII. Notatki (zapisy różnych informacji użytecznych w projektowaniu kariery np. tematy do rozważenia, metafory, przemyślenia).

Jeśli w szkole aktywnie działa koło wolontariatu, uczniowie angażują się w wiele działań na rzecz środowiska lokalnego, to może dodatkowo pojawić się punkt „Wolontariat, doświadczenie pracy”. Przede wszystkim należy jednak pamiętać, że kluczową rolę odgrywa inwencja ucznia. Portfolio może mieć dowolną formę, może być przygotowane w formie teczki lub elektronicznie. Dużo w tym zakresie zależy od potrzeb i umiejętności ucznia. Najważniejsze jest, aby było czytelne i wspierało autopromocję ucznia. 

Portfolio jest narzędziem, którego zasoby mogą pomóc w dokonywaniu wyborów edukacyjno-zawodowych. Istotne, aby jego tworzenie miało charakter ciągły, było aktualizowane, przyciągało, dawało uczniowi wiele do myślenia, angażowało jego emocje, zapraszało do refleksji.

Na podstawie: www.nowoczesnedoradztwo.pl